YÖRÜKLERDE ÖRF ve ADETLER

       Göçebe hayatta çadır tiyatrosu, Orta oyunu oynanır. Taklitler yapılarak eğlenilirdi.

        MÜZİK: Yörük kültüründe müziğin ayrı bir önemi vardı. Tarih süreci boyunca başlarından geçen acı olaylara ağıtlar yakarlar. Destanlar söylerler kahramanlık ve aşk türküleri acı tatlı bütün hatıraları müziğe dökmüştür. Türkülerinin (kırık hava - uzunhava ) hepsinin bir çalgısını yapmış ses ve müziği birlikte çalmış söylemiştir.

        Müzik aletinin başında Kargı Düdükler gelir. Sonra çobanların en meşhur çalgısı kaval gelir. Kaval müzik aletleri içinde en yaygın kullanılan olduğu için  Honamlı Yörüklerinde bir çok kişinin de diğer Yörükler arasında tanınmasını sağlamıştır. Ünlü kavalcılar Adı Güzelliden Ayan oğlu , (bu kişi Mehmet Çavuşa bir sarı liraya müzik öğretmenliği de yapmış onu yetiştirmiştir.) Sarı Veli, Mehmet Çavuş, Çakır Alidir.

            Kavalda çalınan bütün türkülerin yanında Yörüklerde Gıdan, Yayık soğutan,Sırkat Kaçıran , Karabüklü , Hoktülü , Deve yürüyüşü gibi Yörük besteleri bulunmaktadır. Diğer müzik aletleri zurna, Teke yöresine ait sipsi , kabak kemane

            Dünyada sadece Türklere mahsus olan yani Türkler tarafından geliştirilmiş bir müzik aletidir. Bağlama Yörükler arasında en çok kullanılan ve öğrenilen müzik aletidir. En yaygı müzik aleti olan bağlama dede korkut hikayelerinde kopuz veya kobuz olarak geçer. Macaristan’dan  Çin settine kadar olan büyük coğrafyada bağlama şu adlar ile anılır. Divan sazı , Bağlama , Cura ,Tambura Çöğür ve İki Tellidir. Eskiden El ile parmaklar (Şelpe) ile çalınırdı .Şimdilerde ise mızrap kullanılarak çalınmaktadır.

            Doğa : Doğaçlama (Boğaz) Bazı Yörüklerin hiçbir müzik aleti kullanmadan seslerini kontrol ederek boğazlarından müzik sesi çıkarmasıdır. Bu müzik sesinin kendisine özgü makamı vardır. Bu müzik türünü genelde kadınlar arasında yaygın olmaktadır. Erkekler den de çalan olsa da genelde erkekler çalgı aletleri ile marifetlerini sergileme yolunu seçmişlerdir.  Honamlı Yörüklerinde bir çok kişinin de diğer Yörükler arasında doğa çalmakla ün yapanlar şunlardır. Hayta Ebe , Alibey Kızı Fatma ,Çil Hava Eşe (Fatma) Toşur. Erkekler arasında Sarı Veli Mustafa Eser ilk akla gelenlerdir. Doğanın müzik türü Türk Halk Müziğine yatmakta olup genellikle Zeybek ve Teke zortlatması şeklindedir.Belli başlı besteler arasında Gıdan , Yayık soğutan,Sırkat Kaçıran , Karabüklü,Yörük Göçüren gibi yorumlar ve bestelerdir.

                                            SPOR

        Yörüklerin Sporu orta Asya’da olduğu gibi yine yaşam koşullarının ürünüdür. Ata Sporu olarak başta Güreş gelir Honamlı lar dışında bütün Yörükler bu Spor dalı ile uğraşmaktadırlar. Honamlı Yörüklerinden bu işin hastası durumunda bile olanı bulunmakta idi.

        Dedemin (Hacı Mehmet Garip) benim küçüklüğümde bana anlattığı bir anekdotu aktarmaya çalışacağım. Bizim Yörüklerden bir genç Antalya’da kışlaklarında iken bir güreş olmaktadır. Babası genci deve gütmeye gönderir sıkı sıkıya da tembih  eder sakın deveyi bırakıp güreşe gitme diye. Pehlivan bu durur mu bırakır deveyi doğru güreş meydanına, ama güreş yapılan yer öyle yakın bir yer değildir. Dedem bir Yörük olarak ona göre bile uzak görülüyor ise bize göre kesinlikle bir araba olmadan gidilemeyecek derecede olacağını belirtmekte yarar var. Gider bütün yenilmesi gereken pehlivanlarını yener  baş pehlivan olarak ödülünü alır akşamda develerle eve gelir. Ödülü bir top basmadır. Getirir çadırın içine pat diye atar. Baba bakar “bu ne gene (yine) güreşe gittin değimli.” Bu bize ne kadar uzak olsa da bizim Yörük’ün bu  işe gönül koyduğunu açıklamaktadır.

    Cirit: Yine ciritte bir Yörük oyunudur. Biraz acımasız can yakıcı bir oyun olsa da belki amaç kendini korumaya ve savaşa  hazırlık oyunu olarak ta görebiliriz.

            Kurtcuk: Bu oyunda da erkekler kurt olup kızlar koyun onları yakalarlar.

            Gıncırak : Yere çakılmış bir buçuk metreye yakın bir kazığın üzerine beş altı metre uzunluğunda bir merteğin tam denge noktasının olduğu yerden oyulması sureti ile kazığın üzerine geçirilir. İki kişi uç noktalarına karnının üzerine merteğe yatar ve ayakları ile yere teperek saat gibi dönmeye başlarlar. Merteğin oyuğuna yağ ve kömür sürerek gıcırık  gıcırık ses çıkarması nedeni ile gıncırak ismini almıştır.

            Koca Karı malı bölüşme : Hayvan taklidi yapılarak (at kişnemesi, lök ötmesi , keklik ötmesi , köpek ürmesi ….) en iyi taklit eden birinci olur.

            Met :( Çekik – Çomak) 40-50 cm uzunluğunda ve 15-20 cm iki deynek ile oynanır.

            Bunlarla birlikte : Kale oyunu ,Çoturum eşek (Uzun eşek) ,Mantuvar oyunu , Güvercin takla , Sekmeç ,Körebe (saklanbaç yada sobe ),Çırakman vb.

                                                                   ANA SAYFA